تفکرات انحرافی اشو

اشو در سال ۱۹۷۴م به سمت شهر پونا در جنوب بمبئی مهاجرت کرد. هدف وی بنا کردن آشرا (محل تدریس) بود تا بتواند محلی بزرگ تر و راحت تر ایجاد کند که دارای تسهیلات بیشتری برای تربیت شاگردان باشد. این محل که به «کمون اشو» معروف شد، از دو قسمت تشکیل می شد که در مجاورت هم قرار داشتند و مساحت هر کدام حدود ۲۴۰۰۰ متر مربع بود و در یکی از مناطق اعیان نشین پونا به نام پارک کوربگون قرار داشت.

بسیاری از مردم، مخصوصاً از جهان غرب، به آنجا سرازیر شدند. امروزه کمون اشو از بزرگ ترین مراکز معنوی بین المللی جهان بشمار می آید. محوطه کمون پر از باغ های پر از گیاهان شاداب و سربلند، استخرها، آبشارها، قوهای سفید خوش خرام، طاووس های رنگارنگ و ساختمان ها و اهرام زیباست. چنین جو آرامش بخش و موزونی باعث تجربه و خاموشی درون به شیوه ای کاملاً لذت بخش می شود.

اشو درباره کارکرد کمون می گوید:
کمون یک مذهب (یک دنباله روی جمعی در یک ابر بزرگ راه) نیست، کمون به افرادی تعلق دارد که دست به دست هم داده اند،‌ چون می خواهند به سفری درونی رهسپار گردند. به جایی که در خلوت خویش خواهند بود. 

تربیت و تعلیم شاگردان از شاخصه های اشو است. او چنان به این مهم عنایت دارد که حتی جزئیات خاص مریدان خود را می داند. دستورالعمل های جزئی و خصوصی به شاگردانش می دهد. برای آنها نام های خاص انتخاب می کند و مرتب به آنان احترام می گذارد و می گوید دلیل زنده بودنش پس از بیماری های سخت، شاگردانش هستند و او عاشق مریدان خود است. 

اشو مریدان خود را تنها امیدهای انسانیت و آینده بشریت می داند و معتقد است: هر کس از او پیروی کند، شاخص می شود. مریدان اشو که به «سانیاسن» معروف می باشند، از دیدگاه وی باید دارای چند ویژگی باشند:
– باید دین و مذهب خود را فراموش کنند و بی دین شوند؛
ساکنان من به هیچ نژادی نیستند. به هیچ کشوری تعلق ندارند و به هیچ مذهبی وابسته نیستند. فلسفه سلوک سانیاسن من در واقع همین است.
لذا اشو از مریدان می خواهد ارتباط با گذشته را قطع کنند. خواه گذشته تشرف و مرشد قبلی باشد و خواه دین و فرقه قبلی؛ در غیر این صورت این شاگرد نمی تواند با اشو باشد.
– شاگرد اشو با هستی به سر می برد و با لحظه پیش می رود؛ به این معنا که هر چه را نیاز لحظه است، با هشیاری پاسخ می دهد و در واقع روان بودن و در رودخانه زندگی یعنی سانیاسن؛ چرا که مرید اشو هیچ ایده ای از اینکه «امور چگونه باید باشد» ندارد. برای او «باید» وجود ندارد.
– شاگرد تسلیم محض استاد است؛ اشو یکی از مراحل سلوک مریدان خود را تسلیم شدن و خود را به مرشد سپردن می داند؛ ‌زیرا تسلیم شدن شاگرد، موجب مسئولیت استاد می شود.
– شاگرد اشو اهل طغیان و عصیان است؛ وی مریدان خود را به عصیان می خواند و از امنیت و پناه بیزاری می دهد:
من شما را بیشتر و بیشتر به سمت ناامنی سوق خواهم داد. برای من، رفاه و امنیت چیز جالبی نیست. من بیشتر و بیشتر شما را به سمت طغیان و عصیان می کشانم.
شرایط و ویژگی های مریدان اشو نشان می دهد که اشو از آنان اطاعت کورکورانه و تسلیم محض را می خواهد؛ اینکه هرچه اشو گفت، شاگرد اطاعت کند، بپذیرد و با اشو پیش رود. در واقع این اولین گام برای رسیدن به آموزه های اشو می باشد؛ زیرا – همان طور که اشو اظهار می دارد – هیچ ایدئولوژی و تفکر و اعتقادی ندارد و مریدانش نباید درباره آنچه می گوید بیندیشند و ژرسش های فلسفی و عقلی مطرح کنند.
مهم تر اینکه رهایی از دین و ملیت و مذهب جزء جداناشدنی اعتقادهای مریدان اشو می باشد. هر که اصول و افکار اشو را بپذیرد، نژاد، ملیت، آیین و مذهب ندارد؛ چرا که مذهب و آیین فقط آن چیزی است که اشو به آن معتقد است و هیچ آیینی قابل اعتنا و ملاحظه نیست و ملیت و نژاد باعث دل بستگی به میهن و نژاد می گردد که با تعالیم اشو (نفی ملیت و نژاد) منافات دارد.
یکی از حوادث مهم زندگی اشو سفر به آمریکاست. مهاجرت وی در سال ۱۹۸۱ به لحاظ برخی مطالبی که خود او اظهار می دارد،‌اهمیت دارد. اشو برای معالجه راهی آمریکا شد. ولی به دلیل وجود پیروان زیاد و استقبال از او تصمیم گرفت در آنجا بماند.
مریدان اشو زمینی را به مساحت ۲۶۰۰۰ کیلومتر مربع در مزرعه «بیگ مادی»‌ در نزدیکی آنتولوپ ایالت اریگون به مبلغ ۶ میلیون دلار خریدند و نام آن را به جینیش پورام (عصاره راجینیش) تغییر دادند. یک جاده متروک و کوچک به طول ۲۰ مایل از آنتونوژ تبدیل به شهرکی پر رونق با ۳۰۰۰ نفر جمعیت شد. یک باند فرودگاه به طول ۴۵۰۰ فوت، یک مخزن آب به مساحت ۱۸۰۰۰ متر مربع و یک تالار گردهمایی به مساحت ۸۸۰۰۰ فوت مربع دایر گردید.
محبوبیت اشو در آمریکا به طور روزافزون پیدا کرد و افراد مختلف از سراسر آمریکا به سوی مزرعه که به مرکز معنوی شهرت یافته بود،‌ سرازیر شدند. اشو تا ۵ سال در آمریکا ساکن شد و در این مدت سخنرانی های زیادی برای ترویج افکار خود به زبان انگلیسی ایراد کرد، تا اینکه با حکم اخراج مقامات بالا در دادگاه فدرال حوزه پورتلند مجبور به ترک آمریکا شد. از آن پس اشو به کشورهای مختلفی رفت که هیچ کدام حاضر به پذیرفتن او نشدند، از این رو در سی ام ماه جولای ۱۹۸۶ پس از اخراج از ۲۱ کشور، به دهلی نو برگشت. 
نظرات مختلفی درباره دلایل اخراج اشو از آمریکا بیان شده است، مانند:
۱٫ در پرونده دادگستری اتهامات جزئی چون نقض قوانین مهاجرت و ازدواج در ایالات متحده آمریکا ذکر شده بود. 
2. نارضایتی مردم محلی از ایجاد مرکز اشو بین خودشان به دلیل تفاوت های دینی و فرهنگی تا حدی که برخی ساخت و سازها در این مرکز توسط این افراد به آتش کشیده شد و این نارضایتی سرانجام به مقامات رسمی کشیده شد.
۳٫ دولتمردان آمریکا از افزایش محبوبیت اشو نگران بودند؛ زیرا او همه ارزش های جامعه آمریکا را زیر سؤال می برد.
۴٫ درگیری های خونین بین مریدان ارشد به خاطر اختلافات مالی مرکز و تخلفات وسیع و فساد مالی. 
5. اسناد سازمان اتباع خارجه آمریکا که وزارت امور خارجه هند هم آنها را تأیید کرد، نشان می دهد اشو به دلیل فساد اخلاقی از آمریکا اخراج شد. 
اشو با توجه به مخالفت شدید با ازدواج و خانواده، هیچ گاه ازدواج نکرد. 
در مدل کمون، ‌خانواده جای ندارد. مفهوم ضمنی این نکته روشن است. در کمون از ازدواج خبری نیست.
اشو از دوست دخترهای متعدد خود یاد می کند. وی در جوانی دوست دختری به نام «ویوک» داشت و می گفت «شاشی» به عنوان «ویوک» باز آمده است.

اشو از ازدواج و تشکیل خانواده دوری می جوید؛ در عین حال یکی از اصول اساسی خود را اشباع تام غریزه جنسی بر می شمرد و نتیجه آن همان می شود که خودش عمل می کند؛ یعنی ارتباط سکسی میان مردم، بی بند و باری و روابط نامحدود جنسی میان دخترها و پسرها. اختیار دوست دخترهای متعدد توسط اشو نیز به خاطر همین اعتقادات است. به نظر می رسد ازدواج و مسئولیت آن چیزی است که اشو از آن فرار می کند، او لذت آزاد را بدون هیچ دغدغه و مسئولیتی می خواهد و این همان چیزی است که حیوانات در آن هم داستانند.

نقد و بررسی
بیان این نکته بسیار ضروری است که کسی که در طول عمر خویش حدود هفت هزار ساعت سخنرانی می کند و بسیاری از مطالب را از روی تجربه و ذهن بیان می کند، تناقض ها و ناهماهنگی های فراوانی در کلام خویش برجای می نهند. اشو خود به این مطلب اشاره دارد و اذعان می دارد که چون در کلام او ضد و نقیض های فراوانی هست، نمی شود او را مورد نقد قرار داد!!
تناقضات در کلام او چنان نمایان است که حتی به اصول مهم و کلیدی اش نفوذ و خواننده را سخت سرگردان کرده است که به برخی از آنها اشاره می کنیم:
۱٫ نفی ذهن و تفکر که جزء اصول جدانشدنی اشو می باشد در برخی موارد با تأکید او بر تفکر و تعمق نقض می شود. برای مثال جهت زندگی مناسب بر تفکر و استفاده از ذهن پافشاری فراوان دارد؛ اما چند صفحه بعد به شدت بر ذهن و تفکر یورش می برد و آن را منکوب و مطرود می دارد!!‌ 
از فلسفه و فیلسوف نیز با نهایت پستی و زبونی یاد می کند؛ لیکن در بسیاری از موارد از استدلال هایی برای اثبات نظرات خویش بهره می گیرد که جز توسط یک فیلسوف قابل ارائه نیست، مثلاً برای بحث «فنا شدن در عشق» از مباحث فلسفی استفاده می کند.
در برخی موارد از بیانات خود به عنوان «فلسفه اشو» یاد می کند؛ حتی در پیشگفتار یکی از کتاب هایش، مترجم از اشو به عنوان «فیلسوفی که گونه ای نو به جهان و انسان می نگرد»، یاد می کند.
۲٫ اشو در توصیه به یکی از مریدانش اظهار می دارد که ستایش کردن از خود، ساخته ذهن است و باید آن را در کنار گذاشت؛ در حالی که ادعاهای اشو راجع به خود و پیامش گوش فلک را کر کرده است!!
۳٫ اشو با اینکه به عنوان یک سخنران چیره دست مشهور و معروف است، اظهار می دارد که از هنر سخنوری و خطابه کمتر اطلاعی دارد!
۴٫ تأکید بر حال و رد کردن گذشته و‌ آینده در جای جای کلام اشو دیده می شود، اما در برخی موارد آینده برای اشو مهم می شود و بر ساختن آینده و توجه به آینده اصرار می ورزد. 
دوازده) مرگ اشو

اشو در نوزدهم ژانویه ۱۹۹۰،‌ کالبد خویش را ترک گفت. پیروان اشو درباره مرگ او معتقدند کالبد اشو او را ترک گفت… .
اشو هرگز نه به دنیا آمد و نه مرد. فقط از ۱۱ دسامبر ۱۹۳۱ تا ۱۹ ژانویه ۱۹۹۰ به زیارت سیاره زمین آمد. 
درباره علت مرگ اشو دو دیدگاه است: دیدگاه نخست، دیدگاه خود اشو است که معتقد است بیماری های وی در اثر سیاست های آمریکاست و مسمومیت وی در اثر سم مخصوصی است که توسط رونالد ریگان و کارکنانش در سازمان سیا به او داده شد.
دیدگاه دوم این است که وی به سبب ابتلا به بیماری ایدز مرد؛ چون وی آشکارا لذت جویی جنسی را ترویج می کرد و ارزش های اخلاقی دینی را خلاف آزادی می خواند.