چند سالى است که در عزا دارى هاى ما براى امام حسین علیه السلام بدعت ها یى پدید آمده است که باید با آن ها مبارزه کرد یکى از این بدعت ها این است که تصویر بزرگ و کوچک آن حضرت به مراسم عزادارى اضافه شده و گاه در خیابان ها نصب شده است درباره ى پیامبر گرامى اسلام و امام على علیه السلام نیز این امر جارى است این کار دو ایراد دارد یکى این که معمولاً این تصاویر نمى تواند بیانگر شخصیت معصوم و انسان کامل و حجت خدا بر روى زمین باشد ۰ گاه چهره اى شبیه رستم و اسفندیار براى آنها مى سازند که با آنچه که در ذهن ماست فاصله بسیار دارد و موجب وهن این اولیاى خاص خداست.
ایراد دوم ـ که مهمتر است ـ این است که این تصاویر ممکن است مقدمه ى یک شرک خفى شود افرادى کم کم به این تصاویر دست مى کشند و احیاناً از آن ها حاجت مى خواهند و اى بسا که به تدریج مانند یک بت با آنها ارتباط برقرار کنند، بت پرستان زمان جاهلیت نیز بت ها را خالق نمى دانستند بلکه به الله معتقد بودنند و بت ها را واسطه ى فیض و رفع حوائج خود قرار مى دادند. درست است که اکثریت قریب به اتفاق مردم ما مراقبند که در عزادارى ها و زیارت مقابر معصومین علیهم السلام به گونه اى عمل کنند که با توحید افعالى منافات نداشته و حتى شائبه شرک نیز در اعمال آنها وجود نداشته باشد، ولى باید توجه داشت که پیدایش شرک نا محسوس و در خفا وتدریجى است وشیطان نیز همواره در کمین است. در حدیث است که پیدایش شرک در دل ها مخفى تر از حرکت مورچه ى سیاه در شب تاریک روى سنگ سخت است. شهید آیت الله مطهرى می فرمایند :((اسلام هیچ نوع شعار تصویرى ندارد. تصویرهایى که منسوب به شخص مقدس رسول اکرم(( صلى الله علیه و آله وسلم)) و یا امیر المومنین علیه السلام یا ائمه اطهار است و در بازار تحت عنوان شمایل پیغمبر اکرم و امیرالمومنین مى فرو شند هیچ کدام اساس ندارد و اسلام هم از اول تمایلى به این امر نداشته بلکه با آن مخالف بوده است۰ اسلام چون راجع به توحید، غیور است و غیرت توحیدى زیادى دارد، از اول با مجسمه سازى و مجسمه تراشى بالاخص براى اولیاى دین سخت مبارزه کرده است و در آن زمان هم- مخصوصاٌ در زمان ائمه که تمدن اسلامى خیلی توسعه پیدا کرده بود- افرادى بودند که اگر مى خواستند تصویر بکشند با قلم مى کشیدند، ولى در عین حال چنین چیزى نبوده است. آرى اسلام مى خواهد حریم توحید شکسته نشود، لذا هر جا که شائبه اى از شرک در کار بوده دستور مناسب داده است ، مثلاً مى گوید وقتى مى خواهى به نماز بایستى اگر چراغ یا آتشى مقابل توست ، این امر مکروه است ، زیرا عمل تو شباهت پیدا مى کند به عمل کسى که آتش را تقدیس مى کند ، یا اگر عکسى مقابل توست روى آن را بپوشان. از آن شهید نقل است که مرحوم آیت الله بروجردى تأ کید داشتند کسانى که به حرم امام رضا علیه السلام مى روند، هنگام زیارت، پیشانى خود را بر ضریح قرار ندهند که حالتى شبیه سجده پیدا کنند. ما مردم شیعه که از سوى برخى ٿرقه ها مانند ٿرقه گمراه وهابیت متهم به این گونه امور هستیم خوب است که بهانه به دست آنها ندهیم. بدعت دیگرى که در عزادارى هاى حادثه کربلا پیدا شده است، خواندن نوحه ها با آهنگ ها یى است که مناسب این مجالس نیست و احیاناً -هر چند به ندرت -توأم با حرکات موزون و مناسب مجالس لهو ولعب است و گاهى آهنگ یک ترانه ى قدیمى است که براى کسانى که سابقه اى از آن ترانه در ذهن دارند، به کلى معنویت این عزادارى نابود مى شود. مسئله دیگر، کمرنگ شدن تحلیل حادثه کربلا در مجالس عزادارى است، لذا جنبه ى آموزندگى، الهام بخشى و تحول آٿرینى آن ضعیف شده است. باید اعمال و رفتار ما در بعد از ایام عاشورا و قبل از ایام تفاوت اساسى داشته باشد واحساس تصفیه روحى در خود و جامعه داشته باشیم ولى چون در اغلب مجالس عزادارى ما کمتر به تحلیل این واقعه و سخنان امام حسین علیه السلام و بیان علل و ریشه ها ى این حادثه از یک طرف و پیام ها و درس ها ى آن ها از طرٿ دیگر و وظایٿ امروز ما با توجه به این حادثه پرداخته مى شود و بیشتر وقت اکثر مجالس ما را نوحه خوانى و سینه زنى – که در جاى خود لازم است- پر مى کند ، آثار مذکور چنانکه باید حاصل نمى شود. ایام دهه اول محرم وشب هاى احیا این خصوصیت را دارند که اٿرادى که در طول سال به مسجد نمى آیند، در این ایام سرى به مسجد مى زنند. از این ٿرصت باید استفاده کرد و معارف اسلامى را براى این قشر و سایر اقشار بیان نمود. اگر یک مجلس عزادارى سه ساعت به طول مى انجامد به جا است که دو ساعت آن به تحلیل این حادثه و بیان معارٿ و مواعظ بگذرد و یک ساعت آن به سینه زنى ونوحه خوانى، نه اینکه هر ساعت به سینه زنى و نوحه خوانى پرداخته شود. به تعبیر رهبر گرامى انقلاب در بزرگداشت این حادثه باید به سه عنصر منطق وعقل، حماسه وعاطفه پرداخته شود. در مجالس ما معمولاً فقط به بخش عاطفه و جنبه مظلومیت آن حضرت و اصحاب و اهل بیتش پرداخته مى شود. در این میان روحانیت وظیفه ى سنگینى از نظر نظارت بر کیفیت مجالس ایام محرم و تأمین سخنران ومداح مورد نیاز را دارند۰ مداحان باید کلاس هاى ویژه ببینند و کارت مخصوص دریافت نمایند و اینها هیچ منافاتى با مردمى بودن و خودجوش بودن عزادارى ها ندارد. مسئله دیگر- که البته جدید نیست – حرکت دادن عَلم هاى بسیار سنگین در دسته ها است که معمولاً عامل رقابت میان دسته ها است که مثلاً عَلم ما هجده تیغه دارد و علم مسجد رقیب هفده تیغه. قطع نظر از اینکه حرکت دادن این عَلم ها گاه موجب نقص عضو اشخاص مى شود و خود این علم ها شکل صلیب را تداعى مى کند ظاهراً این رسم در دوران قاجار از قفقاز به ایران سرایت کرده و هیچ منشأ عقلانى ندارد. بهتر است به جاى این علم ها از پرچم هاى الله اکبر و لا اله الا الله و از پارچه نوشته هاى مزین به سخنان امام حسین علیه السلام که ظمناً فلسفه و پیام قیام ایشان را مشخص مى کند استفاده شود تا بر معارف مردم افزوده شود. بجا است افراد موجه، مثلاً روحانیان و دانشگاهیان موثر ومحبوب در میان مردم، این گونه دسته ها را راه اندازى و ساماندهى کنند تا به تدریج خرافات از دسته هاى عزادارى ما زدوده شود۰ خلاصه کلام این که باید عزادارى هاى امام حسین علیه السلام را از حالت سر گرمى و یک عادت سالانه خارج کنیم تا این منبع عظیم نیرو همچنان موجب تهذیب و جنبش جامعه اسلامى و مایه هراس ظالمان جهان باشد. این امر، عزم ملى، روشن بینى، همکارى وهمدلى روحانیت و مردم را مى طلبد که به فضل خداوند همه ى این عوامل موجود است.
دکتر علی مطهری
به نقل از روزنامه شرق ( شماره ى ۶۹۸)
تمامی حقوق سایت برای مجمع پیروان مهدی موعود(عج) محفوظ می باشد.