یلدا

 

آیین های و رسوم ملی از مواردی است که می توان آنها را جزء سبک زندگی ایرانی و حتی اسلامی دسته بندی کرد . و زنده نگاه داشتن این سنت ها حتما می تواند ما را در مقابل بخشی عمده از تهاجم فرهنگی محفوظ دارد، حتی در مواردی این رسوم ملی با شعائر دینی نیز گره می خورد و خود بار عملی مستجب را دارا می شود .لیکن گاهی این رسوم ملی با اعتقادات مذهبی تنافی پیدا می کند یعنی پرداختن به این رسوم موجب تضعیف شعائری می شود که به مراتب برای ملتی چون ما اهمیت بیشتری دارد.

امسال شب یلدا با اربعین حسینی مصادف است ، همه ی ما مردم شیعه و حتی غیر شیعه این کشور هرگاه به مشکلی برمی خوریم اولین چیزی که به ذهمنمان می رسد نذر کردن، توسل کردن و استمداد طلبیدن از ذوات مقدس معصومین است و کمتر کسی است که بگوید برایش مشکلی پدید آمده و نذری کرده و حاجتی بزرگ یا کوچک به واسطه ی اهل بیت رسول خدا (ص) از او رفع نشده است. پس بسیاری از ما بدهکاران این خاندان هستیم. حال چگونه است که تا شب یلدا با تخمه و پسته و هنداونه ی خود پا در میان می گذارد، فراموش می کنیم که هنوز ماه عزای فرزند زهرا است و همه ما چشم امید به شفاعت اخروی و مدد دنیوی ایشان داریم . چگونه است که وقتی از فهم معارف برایمان سخن می گویند عمدتا می گوییم ما نمی توانیم درک کنیم و برایمان ثقیل است، ولی در چنین شب هایی مانند فلاسفه هزار توجیه می تراشیم که « فقط هدف دور هم جمع شدن است یا دید و بازدید که اتفاقا موردتاکید دین است هدف ماست » و هزاران توجیه نظیر این ها، در حالی که متاسفانه در بسیاری از مجامع به ظاهر خانوادگی مسائلی فراتر از اینها مطرح است که جای بحث نیست . هرچند که حتی اگر نباشد هم جمع شدن و تخمه شکستن در اربعین سید جوانان اهل بهشت برای شیعیانی که نمی توان از ازدحام ایشان در اطراف ضریح ثامن الحجج به راحتی ایشان را زیارت کرد بسیار قبیح است. متاسفانه گاهی با دیدن این رفتار ها و پافشاری بر روی رسومی که در فردایی نه چندان دور نمی تواند گره گشای امور دنیایی و آخروی ما باشد من را به یاد این سخن سالار شهیدان می اندازد که فرمودند :« الناس عبید الدنیا والدین لعق على ألسنتهم یحوطونه مادرت معاسشهم محصوا بالبلاء قل الدیانون» « مردم بندگان دنیا هستند ،ودین چون آب دهانیست که بر روی زبانهای آنان جاری است ، و تا جایی که معیشت آنان فراوان است ،متعهد و حافظ دین هستند ،اما زمانی که به بلایا و مشکلات آزمایش می شوند ،دیندارن حقیقی به شمار اندک خواهد بود »

این سخن سالار شهیدان (ع) ناظر بر بلایا و مشکلات است در حالی که برگزار نکردن یک رسم بلایا سختی به حساب نمی آید. حال اگر هدف دور هم جمع شدن است چگونه است که نماز واجب قضاء دارد ولی شب یلدا و تخمه شکستن قضاء ندارد؟ حتما می توان یک هفته بعد نیز از دوستان و بستگان برای صله ی رحم و دور هم جمع شدن وعده گرفت ولی …

اگر بخواهیم به ریشه ی اینگونه رفتار ها نیز توجه کنیم می توانیم بگوییم یکی از ریشه های این امر، معنویت منهای دین است. حتما افرادی را دیده اید که وقتی از ایشان سوال می کنید که چرا فلان کار خوب را انجام دادید می گویند « با این کار خودم آرامش می گیرم » یعنی اصلا عنصری به عنوان متابعت امر مولا برای او مطرح نیست یعنی نه به این خاطر که که این کار در شریعت ممدوح است. یا خداوند از من خواسته بلکه ، بخاطر اینکه خود او ارضاء می شود. وقتی محور اعمال انسان شد و نه خدا شب یلدا هم بر اربعین و هم بر همه چیز دیگر پیشی می گیرد . در حالی که رسول خدا(ص):« هل الدین الا الحب و البغض فى الله‏ »دین چیزی جز حب و بغض در راه خدا نیست » و متابعت و ولایت پذیری رکن رکین دین است . که متاسفانه با دریافت دین از غیر متخصص اینگونه قرائت از دین مخدوش می شود ومی پندارند که اگر مثلا امیرالمونین فرمود :« نه از ترس جهنم ونه از شوق بهشت عبادت نمی کنم » منظور ایشان همین معنویت بدون شریعت است در حالی که امام (ع) در پی این است تا محور همه چیز را خداوند معرفی کند و سایر مباحث را فرع بر خداوند.